چرا چرخ گردشگری ایران نمی چرخد؟
اگر بگوییم که صنعت گردشگری ایران هیچ وقت مثل چندسال اخیر دچار رکود نشده، پربیراه نگفته ایم. کم شدن تعداد گردشگران خاری و افزایش خارج شدن گردشگران ایرانی به سوی کشورهای خارجی، آن هم به میزان زیادی در مقایسه با سالهای پیش، نکته ای نیست که بشود به راحتی از کنار آن گذشت.
اگر سالهای پیش در کتابهای جغرافی سالهای دبیرستان، موقع خواندن در گردشگری، اسمی هم از ایرن در جدول کشورهای پرگردشگر وجود داشت، اما حالا دیگر نمیشود خیلی روی ثابت ماندن جای کشور در این جدول حسابی باز کرد.
بعد از آنکه از سال گذشته کم کم آمار ورود گردشگران خارجی به کشور کاهش پیدا کرد، سازمان گردشگری سعی کرده تا با تنظیم آیین نامه هایی از این روند صعودی کمی بکاهد. آخرین دستوری که از سوی این سازمان و آن هم برای تورگردانان و دفاتر مسافرتی صادر شده، موظف کردن آژانسهای مسافرتی برای وارد کردن یک گردشگر به ازای خروج سه گردشگر از کشور است. هرچند حمید بقایی، رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری معتقد است که مسئولان هتل‌ها، بانک‌ها، حمل‌ونقل، اقامتگاه‌ها هم در زمینه گردشگری مسئولیت دارند اما او اصلی‌ترین وظیفه را بر عهده آژانس‌داران گذاشته و گفته است که آنها هستند که تاجران اصلی حوزه گردشگری محسوب می‌شوند و باید از عهده این وظیفه برآیند.
سید رضا موسوی، معاون گردشگری کشور، با تأکید بر ضرورت ساماندهی موضوع ورود و خروج گردشگران و ایجاد توازن میان آنها، اعلام کرد که « در حالی که 2500 دفتر خدمات مسافرتی در کشور فعالیت میکند، فقط 60 دفتر در حوزه ورود گردشگران خارجی فعالیت می‌کنند و بخش عمده‌ای از دفاتر، در حوزه خروج گردشگران کار می‌کنند. به همین دلیل است که ما، سهمیه خروج گردشگران از کشور را برای هر یک از دفاتر تعیین می‌کنیم. این سهمیه به این صورت است که این آژانسها باید به تعداد یک‌سوم گردشگر خروجی، گردشگر وارد کشور کنند.»
خسرو ایران پور، رئیس جامعه هتل داری در این مورد می گوید: « برای بیشتر کردن تعداد گردشگر راه های متعددی وجود دارد که لزوما هم یک دستورالعمل یا بخشنامه نمی تواند یکی از این راه حل ها باشد. در حال حاضر تعدادی از آژانس های تخصصی هستند که در حال فعالیت برای افزایش تعداد توریست های خارجی به داخل کشور هستند و به خاطر اینکه تعداد این آژانس ها کم است، در سال های اخیر چندان شاهد افزایش تعداد گردشگرهای خارجی نبوده ایم.» او ادامه می دهد: «این یک مسئله علمی است که باید میان گردشگرهایی که از کشور خارج می شوند و توریست هایی که به کشور وارد می شوند تعادل وجود داشته باشد. اما به هرحال این یک مسئله جهانی است که در دو سال گذشته به خاطر وجود بحران جهانی، آمار گردشگری کم شده و این موضوع فقط مخصوص ایران نیست.»
همین تصمیم این سازمان کافی بود تا اعتراض تعداد زیادی از کارشناسان گردشگری نسبت به آن برانگیخته شود. این کارشناسان معتقدند برای اجرایی چنین تصمیمی، کشور نیاز به زیرساختهای بیشتری دارد و هم اکنون نمیتوان چندان روی زیرساختهای فعلی حساب کرد.
علی اصغر رضایت رئیس جامعه هتلداران استان اصفهان یکی از این افراد است. او معتقد است که « مواردی مانند تعدیل هزینه‌های انرژی، کاهش هزینه بیمه کارکنان مراکز اقامتی از 27 درصد به 10 درصد، انجام تبلیغات لازم در کشورها با هدف جذب، اعمال تسهیلات ویزا و حذف هزینه‌ها و تسریع در صدور روادید باعث کاهش ورود گردشگران به کشور شده و تا هنگامی که این مشکلات حل نشود، هیچ گردشگری را نمی توان به اجبار وارد کشور کرد.»
حسین ذوالفقاری، کارشناس ارشد توریسم نیز دلایل استقبال ایرانیان از سفر به کشورهای دیگر را فراهم بودن شرایط مناسب اقامت و تفریح، زیرساختهای مناسب و ارائه خدمات استاندارد به گردشگران و قیمت ارزانتر نسبت به تورهای داخلی عنوان می کند.
هرچند مسئولان سازمان گردشگری در چندوقت اخیر و مخصوصا از عید نوروز 89 تا به حال سعی کرده اند که بگویند تعداد سفرهای انجام شده در کشور اعم از مسافران داخلی و خارجی، افزایش زیادی داشته است ولی مراجعه به آمارهایی که سازمانهای مختلف دولتی و غیردولتی می دهند، چیز دیگری را نشان می دهند.
بررسی تراز گردشگری کشور در این مدت به لحاظ درصد نشان می دهد از هر 100 نفر گردشگر، 84 نفر خروجی و 16 نفر ورودی بوده اند که به اعتقاد کارشناسان گردشگری دلیلی بر افزایش درصد منفی آن در سال جاری است.
